YILDIRIM BAYEZID'lN ANADOLU SULTANI ÜNVANINI ALMASI ve diger OLAYLAR

YILDIRIM BAYEZID'lN ANADOLU SULTANI

ÜNVANINI ALMASI ve diger OLAYLAR

Abbasî Halifeligi döneminde Islâm dünyasinda ortaya çikan yeni devletler,

Memlûk hükümdarlarinin yaninda (Misir) bulunan ve fakat siyasî etkinligi

fazla olmayan Abbasî halifelerinin kendi hükümdarliklarini tasdik etme

arzusunu bir gelenek olarak devam ettiriyorlardi. Böylece devletlerinin

taninmasi, mesrulugu ve siyasî nüfuzlarinin artacagina inaniyorlardi.

Filhakika, daha Murad Hüdavendigâr zamaninda baslayan Osmanli-Memlûk

münasebetlerinin iyi bir sekilde devam ediyordu. Bu iyi münasebetler,

Yildirim zamaninda da devam eder. Bu sebeple 794 senesi Rebiülahir (Subat

1392) ayinda, Rum ülkesinde (Anadolu) sultan olmak için halifeden "tesrif"

isteyen Bâyezid'e, Karak Naibi Âmir Hüsameddin Hasan el-Kuckunî'yi birçok

hediye ile gönderen Sultan Berkuk'un bu vesile ile dostluk hislerini izhar

ettigi görülür.

Kendisine, halife tarafindan gönderilen tesrifi, Bursa'da giyen ve kiliç

kusanan Bâyezid, bundan sonra Rum ülkesinin sultani ünvanini almis olur.

Bu arada adi geçen elçinin ricasi üzerine Bâyezid, Karamanoglu gibi Kadi

Burhaneddin Ahmed ile dostça geçinmeye razi olur. Bununla beraber

Bâyezid ile Kadi Burhaneddin arasinda mücadele uzun süre devam

edecektir.

Bâyezid'in, halifeden sultan ünvanini almasi, onun Anadolu'daki Türkmen

beylikleri üzerine yapacagi seferleri bir mânâda mesrulastiriyordu. Bu, ayni

zamanda Anadolu birliginin saglanmasi için de gerekli idi.

Bâyezid, gerek bu hadiseden önce, gerekse sonra Anadolu isleri ile mesgul

olmaya baslar. Bu maksatla daha önce kendisine bagli olan, fakat sonradan

Kadi Burhaneddin tarafina geçmis bulunan Kastamonu'daki Çandaroglu

Süleyman Pasa'yi ortadan kaldirmak ister. Bir taraftan da Anadolu'da Kadi

Burhaneddin'e düsman olan beyleri ve özellikle Amasya'da hüküm süren

Haci Sadgeldioglu Emir Ahmed'i kendi tarafina çekmeye çalisir. 1391'de

Kastamonu üzerine gerçeklestirilen bu harekette Bâyezid, Kadi

Burhaneddin'in tarafsiz kalmasini ister. Fakat bu konuda ondan müsbet bir

cevap alamaz.

Ancak tam bu sirada Bâyezid, Eflâk voyvodasi Mirçe'nin daha önce

kendisine karsi yapilmis bir akinin intikamim almak üzere, Tuna'yi geçip

'Karin Ovasi (Karinâbâd)'ni yakip yiktigini ögrenince Kastamonu seferini

birakarak Rumeli'ye geçer. Arkus Ovasinda yapilan siddetli bir muharebede

voyvoda esir edilerek kendisinden agir bir fidye alinmis ve Osmanli

tabiiyetini kabul ettikten sonra yine memleketine gönderilmisti. Ayni sene

hudud beyleri de büyük akinlar yapmislardi. Bu akinlar sonucunda

Bosna'ya girerek Naglazinze'ye kadar ilerlemislerdi.

Yukarida belirtilen hadiseden sonra tekrar Anadolu'ya dönen Bâyezid, Kadi

Burhaneddin'in, Candaroglu ile birlesmesine meydan vermeden tekrar

Kastamonu üzerine yürür. Fakat bu defa da mevsimin kis olmasindan dolayi

geri çekilmek zorunda kalir. Zira böyle bir mevsimde hareket üssünden uzak

bir mintikada, düsman ülkesinde kalmak dogru bir hareket olmazdi. Bu

sebepten dolayi Bâyezid, tekrar Bursa'ya döner. Nihayet 794 (1392)

ilkbaharinda Kastamonu bölgesine giren Bâyezid, Candaroglu Süleyman

Pasa'nin ölümü ile sonuçlanan savasta, beyligin Kastamonu kolunu ortadan

kaldirir. Bununla beraber Süleyman Pasa'nin kardesi olan ve Sinop'ta

hüküm süren Isfendiyar Çelebi, Osmanlilarla dost geçindigi için kendisine

dokunulmadigi gibi Sinop'ta ayni sekilde kalmasina müsaade edildi.

Bâyezid'in, Kastamonu'yu ilhak etmesi ve Osmancik'i kusatmasi üzerine bir

kismi açiktan açiga, bir kismi da istemeyerek Kadi Burhaneddin'e bagli

görünen Kelkit, Yesilirmak ve Canik bölgelerindeki beylerin, birer birer

Osmanlilara iltihak ettikleri görülür. Bu vaziyet, Osmanlilar ile Kadi

Burhaneddin Ahmed arasindaki münasebetleri oldukça gergin bir safhaya

soktu. Iki tarafin öncü kuvvetleri arasinda Çorumlu sahrasinda meydana

gelen savasta Osmanli askeri bozguna ugrayarak geri çekilmek zorunda

kalir. Bu savasta, Bâyezid'in, Karesi ve Saruhan sancaklari valisi bulunan

büyük oglu Ertugrul öldürülmüstü. Bu galibiyet, Anadolu'da Kadi

Burhaneddin'in söhretini bir kat daha artirdi. Hatta Kadi Burhaneddin,

psikolojik etkisinden istifade ile Bâyezid'in Rumeli isleri ile mesgul oldugu

ani, firsat bilerek Amasya'yi kusatma altina alir. Fakat mevsimin kis olmasi

ve muhtemel bir Osmanli taarruzundan çekindiginden Tokat'a döner. Bu

arada Osmanli kuvvetlerinin büyük bir ordu ile Amasya üzerine dogru

geldikleri haberini alinca açik bir sahrada onlarla karsilasmamak için

Sivas'a çekilir. Böylece Amasya Osmanli idaresine girer. Sancak beyligine de

Bâyezid'in oglu Mehmed Çelebi tayin edilir(1393).

Bu hareket üzerine Taceddinogullari, Tasan oglu ve Bafra emiri, Sultan

Bâyezid'e bagliliklarini bildirerek onun idaresine girdiklerini kabul ederler.

Süleyman Pasa'nin, Bâyezid ile yapilan harpte öldürülmesinden sonra Kadi

Burhaneddin'e iltica eden 500 kadar Kastamonu atlisi da Taceddinogullan

ve dolayisiyla Osmanlilar tarafina geçmis oluyordu. Bu arada Karaman oglu

Alaeddin Ali Bey, Kadi Burhaneddin'e elçi gönderip Amasya'nin Osmanlilarin

eline geçmesinden dolayi taziyetlerini bildirmek ve müsterek düsmanlari

olan Bâyezid'e karsi birlikte tedbir almak ve görüs ahs verisinde bulunmak

üzere kendisini Nigde'ye davet etti. Alaeddin Ali Bey ile görüsüp birlesmek

üzere Sivas'tan hareket eden Kadi Burhaneddin, Karaman oglu ile anlasmak

söyle dursun, büsbütün bozusup harbe tutusurlar. Aralarindaki

düsmanligin gittikçe büyümesi her ikisinin de zayiflamasina ve rakipleri olan

Bâyezid'in daha fazla kuvvetlenip Anadolu'daki kuvvetini daha

saglamlastirmasina sebep oldu. Rakiplerinin arasinda meydana gelen

anlasmazligi gören Bâyezid, artik kendisinin Anadolu'da durmasina gerek

kalmadigini anlayarak yeniden Rumeli'deki faaliyetlerine baslar.

Sultan Bâyezid'in bu dönemdeki faaliyetlerini inceleyen Mükrimin Halil

Yinanç, kaynaklarin verdigi bilgilere dayanarak söyle der:

"1393 senesi Nisaninda Venedik Senatosu, Türklere karsi birlikte harp

etmek üzere Macar Krali ile bir antlasma yapmaya karar vermis ve Macar

Kralini harbe tesvik etmeye baslamisti. Diger taraftan uzun zamandan beri

Istanbul'da kusatilmis olan Imparator Manuel, Hiristiyan devletlere

müracaat ediyordu."

"Macar Kralinin, Tuna kenarina gelmis olmasi ve Bulgarlarin bunlarla

birlesme ihtimali, Bâyezid'i endiselendirdiginden Bulgar kralliginin son

kisminin da ortadan kaldirilmasina karar verir. Bunun için büyük oglu

Süleyman komutasinda bir ordu gönderdi. Bu ordu, Bulgarlarin payitahti

olan Tirnova'yi uzun ve siddetli bir muhasaradan sonra feth etti. Daha sonra

Tuna sahilinde birer müstahkem mevki olan Silistre, Nigbolu ve Vidin zapt

olundu. Nigbolu'ya kapanan Bulgar Krali Sisman, oglu Aleksandr ile birlikte

esir edildi. Rivayete göre kral öldürülmüs, oglu da Müslüman olarak

Bâyezid'in maiyetine girmistir. Macar Krali Sigismond, Bulgar ülkesinin

Türkler tarafindan alinmasi üzerine Hiristiyan devletlere müracaat etmis ve

Türklere karsi müsterek bir Haçli hareketi yapilmasi için papayi tesvik

etmisti."