ORHAN GAZİ DÖNEMİ

Osman Bey'in, yigit ve bahadir oglu Orhan Gazi, Osmanli tahtina

geçip oturdugu zaman, ne yaptigini ve ne yapmasi gerektigini iyi

bilen bir kimse idi. Gazi, Sucau'd-dünya ve'd-din, Ihtiyaru'd-din ve

Seyfu'd-din gibi ünvanlara sahip olan Orhan, babasinin suurlu

politikasini devrine ve yerine göre hem kiliç, hem de ideoloji

sahasinda devam ettirmek kararinda idi.

Dedesi Ertugrul Gazi'nin vefat ettigi 680 (1281-1282) senesinde

dünyaya gelen Orhan Bey'i, 1324 yilindan itibaren hükümdar kabul

etmek mümkündür. Tahta cülûsu esnasinda bir sehzadesi dünyaya

gelen Orhan Bey'in bu ogluna, kutlu ve mübarek olmasi için

"Murad" adi verilir.

Tahti, kardesine teklif edip ondan feragat edebilecegini söyleyecek

kadar özverili bir kimse olan Orhan'in bu teklifi, Alaeddin Ali

tarafindan geri çevrilir. Zira Alaeddin Ali, tahtin kendisine daha

layik oldugunu, bu sebeple onun bey, kendisinin de ona yardimci

olarak kalmasini istemisti.

Çevresindeki ulema, gazi ve silah arkadaslari tarafindan oy birligi ile

reislige getirilen Orhan, Sükrullah'in ifadesine göre güzel yüzlü,

begenilir özlü ve herkese karsi eli açik cömert birisi idi. "Savas

gününde de sanki Sâm veya Nerimandi. Okundan kaza, kilicindan

ölüm ders alirdi. Mü'mine rahmet, kâfire zahmetti." Gerek siyaset,

gerekse savasta tükenmeyen bir enerji ve ustaliga sahip bir

hükümdardi. Gerçekten, babasi gibi güçlü ve büyük bir hükümdar

oldugunu isbatlayan Orhan, tahta çikar çikmaz topraklarini

genisletmek ve tebeasinin varligini çogaltmak için fetihlere basladi.

Aslinda, onun askerî yeteneklerinin üstünlügünü gören babasi,

daha ölümünden önce onun kendi yerine geçmesini istemisti.

Bununla beraber o, yine de tahti kardesine teklif etmekten

çekinmemisti.

Osmanli Devleti'nin kurulus yillarinda zeka, cesaret, güvenirlilik ve

taktikleri uygulama bakimindan fevkalade bir sahsiyet olan Orhan

Bey'in özellikleri (hilye, fizikî yapi) hakkinda su bilgiler

verilmektedir: Bursa kalesinin fatihi Ebu'l-guzat Sultan Orhan,

uzunboylu, ak benizli, ela gözlü, koç burunlu, genis gögüslü, iri

yapili, heybetli ve vakur bir padisah idi. Ancak yumusak huylu olup

kimseyi incitmez, kimsenin hatirini kirmazdi. Güler yüzlü, tatli

sözlü idi. Bünyesi kuvvetli, sakal ve biyigi sik olup parlakti. Sag

kulaginin altinda bir ben vardi ki, bu bir güzellik alâmeti olarak

kabul ediliyordu

Babasinin kendisine 16.000 km2 olarak biraktigi yeni beyligin

basina geçtigi zaman, beyliginin yayilip gelisecegi çevrede irili ufakli

bir çok devlet vardi. Gerçekten bu dönemde Anadolu'da Karaman,

Germiyan, Saruhan, Aydin, Karasi, Mentese, Çandarogullari gibi

Türk beyliklerinden baska Amasra'da Cenevizliler, Trabzon'da

Komnenoslar, Marmara ve Ege'de Bizanslilar, Ak Deniz adalarinda

Cenevizliler ile Venedikliler bulunuyordu.

Tarihî olay ve bunlardan bahs eden kaynaklarin belirttigine göre bu

yeni devletin siyasî anlayis ve hareketinde, Müslüman Türk

beyliklerinden önce, Türk ve Müslüman olmayan unsurlarin tasfiye

edilme isteginin agirlik kazandigi anlasilmaktadir.

1324 Subat'indan baslayip 1362 Mart'ina kadar devam eden Orhan

Bey'in idaresi, 38 yil sürmüstür. Tarihin bu zaman dilimi, fetih ve

idarî müesseselerin kurulup yerlestirilmesi ile geçer. Devletin,

Ilhanlilarin etkisinden çikarak tamamen bagimsiz hale gelmesi de

yine bu hükümdar döneminde olmustur. dinamik, faal ve cesur bir

kuvvetin basinda, mahirâne bir strateji takib ederek

çevresindekilerle münasebetlerini devam ettirip gelistiren Orhan

Gazi, ileride de görülecegi gibi bu iliskilerinde hasimlarina karsi bile

âdil davranan, onlarin kisiliklerini rencide etmeyen ve kisilik

haklarina riayet eden bir davranis içinde olmustur.