EDİRNE'NİN FETHİ

Osmanli fethinden önce küçük bir sehir olan ve günümüzde

"Kaleiçi" denilen sinirla çevrili bölgeden ibaret olan Edirne,

Balkanlara geçip orada tutunmak ve hakimiyet kurmak için

stratejik önemi haiz olan bir sehirdi. Bizans Imparatorlugu'na bagli

idi.

Süleyman Pasa'dan sonra Rumeli'nin ikinci fatihi diyebilecegimiz

Sultan I. Murad, bu sehrin askerî önemini anlamisti. Bunun için de

Edirne'yi feth etmeyi kendisine hedef olarak seçmisti. Ankara'nin

yeniden alinmasindan sonra artik sira Edirne'ye geliyordu.

Kaynaklardan büyük bir kisminin, Sultan Murad'in, babasini

müteakip Osmanli tahtina geçmesinden sonra feth edildigini

bildirdigi Edirne'nin zapti, Osmanlilarin Avrupa'ya kesin bir sekilde

yerlesmeye çalistiklarinin isareti idi.

Sultan Murad, Ankara'dan döndükten sonra Trakya'ya geçip

faaliyetlere baslar. Gerçi Osmanlilar, Imparator Kantakuzenos'a

defalarca yardima geldikleri zaman, gerek Edirne'nin, gerekse bütün

bir bölgenin ehemmiyetini anladiklari gibi ulasim ve stratejisini de

anlamislardi. Bundan dolayi Edirne'nin gerisini emniyet altinda

bulundurmak ve Istanbul tarafindan gelebilecek bir Bizans

taarruzuna mani olmak için Tzurulon denilen ve daha önce alinip

sonradan elden çikmis bulunan Çorlu'nun alinmasi gerekiyordu.

Buraya hücum eden Osmanli birlikleri, kisa zamanda burayi tekrar

alip surlarini yiktilar. Buradan piskoposluk merkezi olan ve

Arkadiopolis denilen Lüleburgaz'a geçtiler. Burayi da kisa bir

zamanda ele geçiren Osmanlilar, buranin surlarini da yiktilar.

Lüleburgaz'in zaptindan hemen sonra Anadolu'dan göçmenler nakl

edilerek buraya yerlestirildi. Bu, Büyük Selçuklularin Anadolu'daki

yerlesme siyasetlerinin bir benzeri idi. Böylece Osmanlilar'in

Trakya'yi da Islâmlastirmaya yönelik gerçek maksatlari ortaya

çikmis oluyordu.

Bizans tarihinden bahs eden Dukas, Sultan Murad'in Trakya'daki

faaliyetlerinden bahs ederken söyle der:

"Ayni sene zarfinda, Türk basbugu Orhan dahi vefat ederek,

beyligini oglu Murad'a terk eyledi. Murad Bey, Trakya sehirlerinden

birçoklarini hükmü altina aldiktan sonra, Edirne'yi muhasara etti.

Selanik'ten baska bütün Tesalya kitasini zapt etti. Bu suretle

Murad, Bizanslilara ait tekmil yerleri ele geçirdikten sonra Trivalya

(Tuna nehri ile Bati Trakya arasinda kalan bölge)'ya geldi.

Görüldügü gibi Sultan Murad, Edirne yolu üzerinde bulunan ve

daha önce düsman eline geçmis olan Çorlu ile Lüleburgazi aldiktan

sonra Edirne üzerine yürüyüp orayi feth etti. Bu arada Bizans'in

daha önce geri almis oldugu Malkara, Kesan ve Ipsala, Gazi Evrenos

Bey tarafindan tekrar zapt edilip Osmanli idaresine katildi. Haci

Ilbeyi ise Enez Körfezi üzerinde ve Meriç'in batisinda bulunan

Dedeagaci (Megri-Makri) kasaba ve limanini aldi. Buradan da

Kuzeye dogru Meriç'i takib etmek suretiyle Didimatihon denilen

Dimetoka'yi zapt etmisti.

Evrenos ve Haci Ilbeyi, yukarida belirtilen yerleri elde ettikleri sirada

bütün komutanlarin davetiyle Lüleburgaz mevkiinde toplanan bir

harp meclisinde, verilen karar üzerine beylerbeyi Lala Sahin Pasa

büyük bir kuvvetle Edirne üzerine sevk edildi. Bulgarlarin, Rumlara

yardim etmeleri ihtimaline karsi sag koldan Karadeniz sahiline

dogru ilerleyen bir kisim kuvvetler, Kirklareli'ni isgal; Serez ve

Drama taraflarinda bulunan Sirplarin da müdahale edebilecekleri

düsünülerek sol kola memur edilmis olan Evrenos kuvvetleri de

Dimetoka'nin batisina dogru sevkedilerek savunma tertibati alindi.

Nihayet Babaeski ile Pinarhisar arasinda Sazlidere mevkiine kadar

gelmis olan Rum ve Bulgar kuvvetleri ile yapilan kesin bir meydan

muharebesi sonunda düsman bozuldu. Bunun sonucunda da

Edirne zapt edildi (764 H. / 1363 M.). Edirne'de bulunan Rum

komutan ise Meriç nehrinin kabarmasindan istifade ile bir gece,

maiyetinin bir kismi ile bir kayiga atlayip Enez'e kadar inerek

oradan da Sirp ülkesine kaçmaya muvaffak oldu.

Sultan Murad, Edirne vaziyetini yoluna koyduktan sonra Beylerbeyi

Lala Sahin Paça'yi burada birakarak kendisi Dimetoka'ya gitti. Bir

müddet için orasini kendisine karargah yapti. Orada bir cami ile

kendisine bir saray yaptirdi.

Sultan Murad, bununla yetinmeyerek faaliyetlerine devam etti. O,

Lala Sahin'i kuzeyde Filibe ve Zagra taraflarina sevk ettigi gibi

Evrenos Beyi de Bati Trakya'nin fethine (Gümülcine) memur etti.

Lala Sahin Pasa pirinç ziraatiyle meshur olan Filibe (Plovdiv)'i

muhasara etti. Bu kusatmaya dayanamayacagini anlayan kale

muhafizi teslim olarak ailesiyle birlikte Sirbistan'a gitti. Evrenos Bey

de Gümülcine ile o havalide bazi yerleri aldi. Edirne'den sonra

Filibe'nin de alinmasiyla Bizans, Bulgar ve Makedonya'daki

Sirplarin birbirleri ile olan irtibatlari kesilmis oluyordu. Böylece

Bizans, tamamiyla Osmanlilarca çevrilmis bulunuyordu.

Dogu Trakya'da yayilmakta olan Müslüman Türklerin bu

yayilmasini önlemek için 1361 Temmuzunda Imparator Besinci

Ioannis ile Venedikliler arasinda bir antlasma yapilmissa da bir

fayda temin edilemedi. Çünkü Osmanlilar, mütemadiyen

Anadolu'dan göçmen naklederek sahilleri de siki sikiya ellerinde

tuttuklarindan ayrica yerli halka karsi çok merhametli ve âdilane

bir idare tarzi uyguladiklarindan içerde de herhangi bir isyan

hareketine rastlanmiyordu. Bundan dolayi Bizans ile Venedikliler

arasindaki ittifaktan bir netice elde edilemedi. Bunun üzerine

imparator 1364'te Osmanli Devleti ile anlasarak mevcud vaziyeti

kabule mecbur olmustu. Böylece Bizanslilar açisindan Osmanlilarin

eline geçmis bulunan yerlerin tekrar alinmasi ümidi de ortadan

kalkmisti. Çünkü Imparator, Osmanlilarin aldiklari yerleri ne

kendisinin ne de Sirplarin geri almak için bir tesebbüste

bulunmayacaklarini garanti ediyordu.

Edirne ve Dogu Trakya'nin fethi, Osmanlilarin Avrupa'da kesin

olarak yerlestiklerini gösteren bir hadisedir. Bu, Anadolu Müslüman

Türk tarihi için oldugu kadar Balkanlar ve buna bagli olarak Avrupa

için de bir dönüm noktasi olmustur. Zira Osmanlilar sayesinde

Avrupa, dinî müsamaha, insana saygi ve hukuka riayet gibi

kavramlarla karsilasti ki, bunlari daha önce pek bildigi ve

uyguladigi söylenemez. Osmanli fütuhatinin manevî sebep ve

faktörlerinden bahsedilirken bu konuya daha detayli bir sekilde

temas edilecegini belirtmek gerekir.

Babasindan devr aldigi küçük beyligi iki misli büyüterek teskilatli

bir devlet haline getiren Orhan Bey, 1362 yilinda vefat etti. Onun

vefati esnasinda devletin sinirlari 95.000 km2

'ye çikmisti